Algemene werkbaarheid

Hoe is het nu gesteld met de algemene werkbaarheidsgraad in Vlaanderen? De gegevens in deze analyse zijn gebaseerd op de cijfers van 2023. Ter vergelijking worden ook enkele cijfers uit voorgaande jaren aangehaald. Dit onderzoek richt zich enkel op de werkbaarheid van werknemers, zelfstandigen zijn hier dus niet in opgenomen. 

Werkstress
36.1% van de Vlaamse werknemers heeft een langere tijd nodig om te recupereren van hun prestaties. Dit cijfer is sinds de eerste meting van 2004 aanzienlijk gestegen.

Kenmerken van de arbeidssituatie
Alle kenmerken van de arbeidssituatie vormen een risico op werkstress. De belangrijkste risicofactor is de hoge werkdruk met een odds ratio van 4,31. Dit betekent dat werknemers met een hoge werkdruk 4,31 keer meer kans hebben om werkstress te ervaren dan werknemers met een aanvaardbare werkdruk. Ook emotionele belasting en onvoldoende steun door leidinggevenden scoren hoog met odds ratio's boven de 2. 

18.8% voelt weinig of geen motivatie om hun job uit te oefenen. Dit is sinds 2004 tamelijk stabiel gebleven.

Kenmerken van de arbeidssituatie
Opnieuw dragen alle risicofactoren significant bij aan motivatieproblemen. Routinematig werk en onvoldoende steun door leidinggevenden vormen de grootste risico's met een odds ratio van ongeveer 4. Hoge werkdruk volgt op de derde plaats. 

Risicoprofiel
Routinematig werk en hoge werkdruk komen bij meer dan 20% van de werknemers voor en verhogen het risico op motivatieproblemen (kwadrant 2).  Onvoldoende steun door leidinggevenden vormt eveneens een belangrijke risicofactor. (kwadrant 1)

Leermogelijkheden 
Voor 13,6% van de werknemers zijn de leermogelijkheden problematisch. Dit aandeel aanzienlijk gedaald sinds 2004. 

Kenmerken van de arbeidssituatie
Emotionele belasting vormt geen risico voor de leermogelijkheden. Taakvariatie is met een odds ratio van 6,20(!) de grootste risicofactor, gevolgd door de steun van leidinggevenden (4,04). 

Risicoprofiel
Routinematig werk vormt het grootste risico en staat in het 2de kwadrant. Onvoldoende steun door de leidinggevenden en gebrek aan autonomie vergroten ook het risico. De hoge werkdruk bevindt zich in het 4de kwadrant. 

Werk-privébalans
Bij 12,9% van de werknemers gaat het werk ten koste van hun sociaal leven. Dit is enorm toegenomen tegenover 2019. 

Kenmerken van de arbeidssituatie
Taakvariatie speelt geen rol bij werk-privébalans. De hoge werkdruk (odds ratio: 5,63) en het emotioneel belastend werk (odds ratio: 2,33) zijn de belangrijkste risicofactoren. Autonomie heeft de kleinste impact op de werk-privébalans (1,36). 

Risicoprofiel
Hoge werkdruk en emotionele belasting bevinden zich in het tweede kwadrant en hebben dus de grootste impact. Gebrek aan autonomie, belastende omstandigheden en onvoldoende steun door leidinggevenden vallen in het derde kwadrant.   

In 2023 ervaart 51,8% van de Vlaamse werknemers geen enkel werkbaarheidsknelpunt. Dit is een verbetering ten opzichte van 2019. Werkstress blijft het meest voorkomende probleem, terwijl werk-privébalans het minst voorkomt. Opvallend is dat alle knelpunten, behalve de motivatieproblemen, toegenomen zijn.